Ugubutulu
UGUBUTULU KWA YOHANI
ULONGOLERU
Shintola sha Ugubutulu kwa Yohani ndo sha upeleru muuwalanga wa vintora vya Lipatanu lya Syayi. Vulaa shiweriti shintola sha upeleru kulembwa. Shintola ashi shilembitwi na Yohani ntumintumi gwa Mlungu (Ugubutulu 1:1) mushinja sha malongu tisa na tisa Pakwiyuka Yesu. Ntumintumi gwa Mlungu ayu ndo ulaa ulii yakalembiti “Shisoweru Shiwagira shakalembiti Yohani.” Viraa vilii ndo yakalembiti mahamba galii matatu, luhamba lwa kwanja lwa Yohani na luhamba lwa pili lwa Yohani na luhamba lwa tatu lwa Yohani. Ntumintumi Yohani kamanikana kuwera “Ndo ulii yakafiritwi na Yesu” (Yohani 13:23). Yohani kashilembiti shintola ashi pakaweriti mushisiwa sha Patimu kwakaweriti mtatilwa toziya ya kushibwera Shisoweru Shiwagira sha Yesu Kristu (Ugubutulu 1:9).
Nfiru ya Yohani kushilemba shintola sha Ugubutulu, iweriti kuwapanana moyu woseri yawashibetula su wasigali kuwera waminika kwa Yesu Kristu na kuwapanana litumbiru toziya shipindi sha kuwuya kayi kwa Yesu shapakwegera (Ugubutulu 1:3, 22:7). Shintola ashi shilembitwi kwajili ya wantu woseri yawamjimira Yesu na vulaa kwa vipinga saba vya wantu yawamjimira Yesu (Ugubutulu 2-3). Yohani kankugashema malembu gakuwi kuwera ndo ga umbuyi (Ugubutulu 1:9). Yohani kankutumiya vitakulira vya mifanu kutakulira galii gakawoniti. Shintola ashi shilifana na pahala tunga pa Lipatanu ligona asa (Zekaliya 6:1-8). Baragumu saba na mabakuli saba galifana nentu na makomangu Mlungu gakawakomangiti wantu wa Misri (Kulawa 7-9). Shintola sha Ugubutulu shankutakulira shipindi sha mashaka ga upeleru wa pasipanu kuwera Yesu hakaweri mkanka na walii woseri yawawera na njimiru muyomberi hawalikali na yomberi mashaka goseri. Su shintola ashi shiwabereziyi na kuwapanana litumbiru kuwera Yesu kankwiza kanongola.
Yagaweramu
Yohani kankwanja kwa kulitakulira kuwera mweni ndo gaa na ntambu yakapatiti mawonu ga umbuyi awu, Ugubutulu 1:1-20.
Yohani kankuvipanana ujumbi yaulawira kwa Yesu mweni, vipinga saba vya wantu yawamjimira Yesu, Ugubutulu 1:1-3:22.
Shakapanu kankuvitakulira vilii vimaniziwu saba, Ugubutulu 4:1-8:5 na talumbeta zilii saba, Ugubutulu 8:1-11:19.
Pa aga, Yohani kankuitakulira ng'ondu ya mwana mpalu na njoka mkulu yakawera na mituwi saba, Ugubutulu 12:1-14:20.
Shakapanu kankulemba visoweru vya makomangu saba ga maya nkulu, Ugubutulu 15:1-16:8.
Kankumtakulira Mlungu ntambu yakawakanka wang'ondu wakuwi kumpindi, Ugubutulu 17:1-20:15.
Upeleru kankumalilira kwa kutakulira mpindi ya syayi na isi ya syayi haziweri upeleru wa vyoseri, Ugubutulu 21:1-22:21.