Waibulania
BALUWA KWA
WAIBULANIA
ULONGOENGO
Kitabu cha Waibulania ni baluwa ikugela moyo, yalagisa ivo Yesu akint'hize ulotezi mwingi we Ndagano ya Kale. Kiwandikwa enga mabilikizi. Kitabu iki kivuzagiza nk'hanana zijink'hile milongo mtandatu kwe Ndagano ya Kale ye Kiibulania iyo ikulagisa pwilili ivo Yesu akint'hize ulotezi na ndima yakwe enga Mkulu wa walava nt'hambiko wa Kiyahudi. Kwaivo Kitabu iki kitaila kuwagela moyo Wayahudi wakumhuwila Kilisito. Kitabu iki cha Waibulania chalagisa ivo Yesu aukint'hize Umwiko wa Mnungu amwink'haga Musa, vileke walava nt'hambiko wasekulava naho nt'hambiko. Kwaviya Yesu alavagwa kunda nt'hambiko yo wavu wose lumwenga du. Want'hu wamhuwile Kilisito wa haluse iviyaiviya wageligwa moyo ne baluwa ino vileke wagendeele kumtimila Yesu Kilisito atendile idahike suwe kimhuwile Mnungu iviyaiviya kigendeele kumhuwila yehe, 12:2.
Hahali amanyize kugamba kitabu iki nekiwandikwa niani, mna wamanyi wafanyanya kugamba nekiwandikwa ni mwigala Ulosi Paulo hegu ni Luka hegu Balinaba. Hata lupisi chawandikilwa kitabu iki helukumanyika, mna wengi wahuwila kugamba nekiwandikwa hainati kubula miyaka milongo mfungate kulawa aho Yesu eze elekwe. Mna Yelusalemu neimoligwa mwo mwaka milongo mfungate kulawa aho Yesu eze elekwe, uyo awandike ibaluwa ino atambalisa enga viya Yelusalemu hainati imoligwe. Kitabu iki cha Waibulania chawandikilagwa kwo mzi wa Loma, 13:24. Naho yadahika nekigendezwa kwe mafyo mengi ya wahuwila wa Kilisito.
Yemndani
Awandike kitabu alagisa kugamba Yesu ni mkulu kujink'ha wegala Ulosi na watumigwa wa kwe mbingu, 1:1-4:13.
Naho agendeela kulagisa kugamba Yesu ni mkulu kujink'ha walava nt'hambiko wadamanye ndima mwe Nyumba ya Mnungu uko Yelusalemu, 4:14-7:28
Iviyaiviya ndima ya Yesu ni nk'hulu kujink'ha Ndagano ya Kale iyo Mnungu aidamanyaga na want'hu wakwe kwa sila yo Mwiko amwink'haga Musa, 8:1-10:31.
Eze ajike kutambalisa ivo Yesu eli mkulu kwa kila kint'hu, uyo awandike alava malagizo ya udamanyi, 10:32-13:17.
Kwo uheelo, uyo awandike abindiliza ibaluwa kwa milosi ya kugela moyo na ndamsa 13:18-25.