Wakolosai
BALUWA YA PAULO KWA
WAKOLOSAI
ULONGOELO
Baluwa ino kwa Wakolosai yawandikagwa ni Mwigala Ulosi Paulo 1:1. Awandikaga baluwa ino umwo andaga mwe divugailo uko Loma vadahika mwo mwaka wa milongo mtandatu kulawa aho Yesu eze elekwe. Baluwa izi zint'hatu, baluwa kwa Wakolosai na baluwa kwa Waefeso na baluwa kwa Filemoni zetangwa baluwa za kwedivugailo, kwaviya Paulo kaziwandika akanda kwe divugailo. Awandikaga ibaluwa ino kwe difyo dya want'hu wamhuwile Kilisito dili ko mzi wa Kolosai. Enga ivo alongile mwenye, Paulo hiyo yehe adikongile difyo dya want'hu wamhuwile Kilisito dya uko, Kolosai 2:1, mna kakeona ana ndima ya kudidamanyila idifyo idyo. Vadahika kugamba Epafula niye akongile idifyo idyo kwaviya andaga mkaya ywa Kolosai.
Paulo asulumilaga na mbuli za mahinizo yo udant'hi ayo yeli mwe difyo dya want'hu wakumhuwila Kilisito dya uko Kolosai, naho mwe baluwa ino yose kaguha hant'hu hakulu kuwandika mwe mbuli iyo. Yadahika kwandaga na fyo dya Wayahudi wamhuwile Kilisito dyandile dikageza kuwatigiza want'hu wose hi Wayahudi awo wamhuwile Kilisito watimile Miko ya Kiyahudi kulawa mwe Ndagano ya Kale, vitendese kuvinilwa. Kwa want'hu wamhuwile Kilisito vileke wazumilwe ni Mnungu, Paulo awandika kugamba hawakuunga mbuli yeyose hegu mnt'hu yeyose mna Kilisito du 1:15-20, na kugamba mahinizo kulawa mwe zifanyanyi za want'hu hezina kint'hu 2:8.
Yemndani
Paulo akonga baluwa ino kwa kulamsa difyo dya want'hu wakumhuwila Kilisito wakwikala uko Kolosai 1:1-2.
Akajika awandika mwo ukulu wa Kilisito vitendese mwe kuhitula mbuli za mahinizo yo udant'hi uko Kolosai 1:3-3:4.
Enga ivo ili mwe baluwa nyingi za Paulo, Aguha hant'hu hakulu ha baluwa iyo akalava malagizo yakuungwa mwo wikazi wedi wa want'hu wakumhuwila Kilisito 3:5-4:6.
Paulo abindiliza kwa kulamsa na kulagiza kugamba baluwa ino isomigwe kwa izwi mwe mafyo matuhu ya want'hu wakumhuwila Kilisito 4:7-18.